S. Katarzyna Kowalska NDS

Kraków bez wielowiekowej obecności społeczności żydowskiej byłby dziś zupełnie innym miastem. Tu kwitło jej życie religijne, rozwijała się kultura, precyzowała tożsamość i świadomość narodowa. Przez stulecia Żydzi stali się niezbędną składową krakowskiego życia gospodarczego, artystycznego
i intelektualnego.

Dlatego dziś to właśnie w Krakowie przyznawana jest Nagroda im. księdza Stanisława Musiała. To wyjątkowe wyróżnienie honorujące osoby, dzięki którym współcześnie rodzi się i zyskuje kształt wspólny język Żydów i Polaków. Dzięki wieloletniej pracy naszych laureatów w języku tym pojawiają się konieczne dla wzajemnego zbliżenia słowa i pojęcia, a stereotypy i uprzedzenia zastępowane są wiedzą o sobie.

Na tym polu od lat działa siostra Katarzyna Kowalska ze zgromadzenia Notre Dame de Sion. Jako początkująca studentka teologii w 2003 roku wzięła udział w międzynarodowym seminarium chrześcijańsko-żydowskim, które spowodowało w jej życiu rewolucję. Rewolucję zarówno jeśli chodzi o dialog, jak i rozumienie siebie. Odkryła wtedy lukę we własnej tożsamości i tożsamości miejsca, z którego pochodzi – Rzeszowszczyzny. Rozwijało się tam przecież bujnie życie żydowskie, z którego nie zdawała sobie wcześniej sprawy. Wtedy narodziło się jej postanowienie, że potrzebuje zrozumieć, kim są Żydzi i czym jest judaizm nie pomimo, ale ze względu na swoją wiarę chrześcijańską.

Jej kolejnym krokiem było związanie się ze zgromadzeniem Sióstr Matki Bożej z Syjonu, które już od założenia w połowie XIX wieku miało liczne kontakty z Żydami i przechodziło w latach przed Soborem bardzo intensywny proces zmian w rozumieniu chrześcijańskiego stosunku do judaizmu m.in. poprzez intensywne studia biblijne.

Dialog z Żydami jako mniejszością przez wieki kontestowaną popchnął siostry także do życia dialogiem w działaniu, czyli w stronę sprawiedliwości społecznej. W różnych krajach działają one na rzecz poprawy sytuacji kobiet, dzieci, osób LGBT+, wszystkich w różny sposób wykluczonych. Dialog, który prowadzą, to w mniejszej mierze dialog teologiczny, a bardziej spotkanie z Innym: kimkolwiek on jest.

Siostra Kowalska po odbyciu nowicjatu w Krakowie, gdzie znajduje się polska wspólnota Syjonu, została wysłana między innymi na Filipiny i do Jerozolimy – spędziła tam 4 lata. Obroniła także doktorat w Leo Baeck College w Londynie, z którym jej zgromadzenie utrzymuje relację już od blisko siedmiu dekad. To progresywna szkoła rabiniczna dla Żydów konserwatywnych, reformowanych i liberalnych w Wielkiej Brytanii i całej Europie. Została wykładowczynią w Betlejem, Harare (w Zimbabwe), Warszawie, Jerozolimie, Londynie i Krakowie.

31 maja 2023 roku Walne Zgromadzenie Członków Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów dokonało wyboru współprzewodniczących reprezentujących obie religie. Siostra Katarzyna Kowalska zastąpiła w tej roli Zbigniewa Nosowskiego, stając się pierwszą kobietą w historii, pełniącą tę funkcję.

Zgodnie z charyzmatem jej Zgromadzenia siostra stara się być jak najbliżej codziennych ludzkich problemów, rozumieć zagubienie współczesnych ludzi, ich trudności związane z wiarą, przebaczeniem, uznaniem odmienności innych.

Angażując się w działania dialogowe w Wielkiej Brytanii, Polsce i Izraelu pracuje nad wykorzenianiem skutków antysemityzmu oraz umocnieniem wiary chrześcijańskiej przez zgłębianie Biblii. Podejmuje też działalność na rzecz osób doświadczających dyskryminacji rasowej, religijnej i socjalnej.

Siostra Kowalska jako Polka, która urodziła się na Podkarpaciu – w niegdysiejszej krainie sztetli – przekonuje, że mamy obowiązek poznawać, kim byli nasi żydowscy sąsiedzi. Musimy przywracać pamięć o nich, budować mosty zrozumienia i empatii oraz uczyć, że inna religia, kultura czy kolor skóry nie są zagrożeniem, ale ubogaceniem.

Tegoroczna laureatka udowadnia, że odkrywanie i coraz głębsze poznawanie historii Żydów polskich, z ich bogatą tradycją duchową, może być oryginalnym wkładem w teologię. W jej ocenie ważnym elementem dialogu jest nie tylko integracja, ale także podkreślenie szacunku do odrębności. Jej ścieżka duchowa i akademicka pokazuje, że możemy być bardzo blisko, a jednocześnie zachowywać swoją tożsamość.