Prof. Bożenna i Jerzy Wyrozumscy

Laudacja Prezydenta Miasta Krakowa dla prof. Bożenny i Jerzego Wyrozumskich - Laureatów Nagrody im. ks. Stanisława Musiała.

W październiku minie dokładnie 25 lat od utworzenia na Uniwersytecie Jagiellońskim – przez prof. Józefa Gierowskiego (ówczesnego rektora) – Międzywydziałowego Zakładu Historii i Kultury Żydów w Polsce. Nie jest więc dziełem przypadku, że w roku jubileuszu placówki, która dała początek dzisiejszej katedrze judaistyki, która jako pierwsza promowała studia żydowskie na polskim uniwersytecie, Nagroda im. księdza Stanisława Musiała przyznana zostaje profesor Bożennie Wyrozumskiej oraz profesorowi Jerzemu Wyrozumskiemu. Od czasu narodzin Międzywydziałowego Zakładu Historii i Kultury Żydów, Alma Mater stała się wiodącą instytucją prowadzącą badania i programy edukacyjne z tego zakresu. Rocznica narodzin Zakładu powinna więc stać się czasem refleksji nad niełatwymi początkami rozwoju studiów żydowskich w Polsce – i okazją do wyróżnienia uczonych, którzy, w trudnym czasie lat 80-tych ubiegłego wieku, przyczynili się do ich zaszczepienia i promowania na najstarszym polskim uniwersytecie.

Tegoroczni laureaci Nagrody im. ks. Stanisława Musiała, wybitni mediewiści, Państwo Bożenna i Jerzy Wyrozumscy, całe swoje życie i kariery naukowe związali z Krakowem i Uniwersytetem Jagiellońskim.

Profesor Jerzy Wyrozumski – po ukończeniu studiów historycznych i uzyskaniu tytułu magistra został w tej uczelni asystentem. W jej murach zdobywał kolejne stopnie naukowe, a w roku akademickim 1983/84 stał się pionierem działalności dydaktycznej w dziedzinie historii Żydów w Polsce. Już wtedy rozpoczął bowiem – w Instytucie Historii – cieszący się wielką popularnością cykl związanych z tą tematyką, otwartych wykładów.

Badania prowadzone przez Pana Profesora zaowocowały szeregiem prac naukowych koncentrujących się wokół historii Żydów w średniowiecznej Polsce, w tym zwłaszcza w Krakowie – prac publikowanych nie tylko w kraju, ale również w Wielkiej Brytanii i Izraelu. Bardzo ważnym elementem popularyzacji historii Żydów było również włączenie przez Pana Profesora tematów żydowskich do jego licznych publikacji z dziedziny historii Polski i Krakowa, w tym podręczników uniwersyteckich, których był autorem.

Prof. J. Wyrozumski promował zresztą studia żydowskie także poza Wszechnicą Jagiellońską. W to dzieło wpisane jest przecież 20 lat pracy w Polskiej Akademii Umiejętności, do której odrodzenia po wojnie profesor osobiście znacząco się przyczynił i 30 lat jego przewodzenia Towarzystwu Miłośników Historii i Zabytków Krakowa.

W 1981 r. profesor Wyrozumski osobiście poparł utworzenie Komitetu Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej, działającego w ramach Towarzystwa, a w 1996 r. Komisji Historii i Kultury Żydów w Polskiej Akademii Umiejętności. Ponadto był współorganizatorem oraz gospodarzem wielu krajowych i międzynarodowych konferencji naukowych z omawianego tematu – spotkań, które odbywały się na Uniwersytecie Jagiellońskim i w Polskiej Akademii Umiejętności.

 

Podobną drogę kariery naukowej przebyła na Uniwersytecie Jagiellońskim Prof. Bożenna Wyrozumska. Tutaj odbyła studia, tutaj też – jeszcze przed obroną pracy magisterskiej – została zatrudniona w Katedrze Archiwistyki i Nauk Pomocniczych, gdzie przeszła wszystkie stopnie kariery naukowej. Pani Profesor pozostała też wierna swoim zainteresowaniom badawczym. W ich centrum pozostają nauki pomocnicze historii oraz historia średniowiecza ze szczególnym uwzględnieniem historii miast i instytucji miejskich, źródeł do historii miast, dyplomatyki czy archiwistyki. Nie do przecenienia jest też praca Pani Profesor w Polskiej Akademii Umiejętności oraz jej wkład w rozwój badań oraz krzewienie wiedzy na temat dziejów i kultury Żydów w Polsce.

Profesor Bożenna Wyrozumska jest autorką wielu znaczących publikacji i studiów związanych z tematyką żydowską. W jej dorobku na szczególną uwagę zasługują wypisy źródłowe dotyczące Żydów, ze średniowiecznych ksiąg miejskich krakowskich, wydane w 1995 r. Niezmiernie cenne są też publikacje odnoszące się do relacji chrześcijańsko-żydowskich w Krakowie i we Wrocławiu. Pani profesor podejmuje w nich najtrudniejsze dla Polaków tematy.

Działalność dydaktyczna, naukowa i społeczna dostojnych Laureatów doprowadziły niewątpliwie do rozwoju studiów żydowskich na Uniwersytecie i rzuciły nowe światło na historię Żydów w Krakowie. Przyczyniły się m.in. do przesunięcia daty ich osadnictwa w naszym mieście na okres dużo wcześniejszy, niż powszechnie uważano – z 1304 r. na koniec XI wieku, a także do zanegowania faktu ich wygnania przez króla Jana Olbrachta w 1494 r. z Krakowa do sąsiedniego Kazimierza.

Działalność znakomitych laureatów była i jest nadal skierowana na poprawę wzajemnych relacji polsko-żydowskich – na promowanie rzetelnych badań naukowych i organizowanie wspólnych polsko-żydowskich przedsięwzięć kulturalno-naukowych, w tym konferencji, wystaw i wielu publikacji.

Poprzez swoje inicjatywy społeczne, wydawnicze, poprzez działalność wystawienniczą, pracę badawczą i dydaktyczną profesorowie Bożenna i Jerzy Wyrozumscy wyposażają nas w niezbędną historyczną wiedzę, uczestnicząc tym samym w tworzeniu podstaw konstruktywnego, chrześcijańsko – żydowskiego dialogu, w rozwiązywaniu wielu spornych kwestii, w kształtowaniu wspólnego języka Polaków i Żydów.

Dobrze więc, że do nagród i odznaczeń, którymi – w uznaniu imponującego dorobku naukowego – uhonorowani zostali dotychczas profesorowe Bożenna i Jerzy Wyrozumscy dołączy dziś jeszcze jedno ważne i prestiżowe wyróżnienie – Nagroda im księdza Stanisława Musiała.

To dla mnie wielki zaszczyt, że mogę dziś, w imieniu Prezydenta Krakowa pogratulować wybitnym uczonym nagrody, która jest dowodem najwyższego uznania dla ich wkładu w rozwój badań nad historią Żydów w Polsce, w Krakowie, która jest podziękowaniem za pracę służącą kształtowaniu świadomości społecznej i historycznej Polaków, niwelowaniu szkodliwych stereotypów, wzajemnemu poznawaniu się i budowaniu opartych na szacunku polsko żydowskich i chrześcijańsko żydowskich relacji.

Nasi partnerzy